EU-ambassadeurs hebben een akkoord bereikt om winsten op bevroren Russische tegoeden te gebruiken voor de aankoop van wapens en humanitaire hulp voor Oekraïne. Het gaat om een bedrag van zo'n 3 miljard euro per jaar.
Het was een van de eerste stappen die de EU zette na de Russische inval in februari 2022 in Oekraïne; Russische tegoeden bevriezen. In totaal is er in de VS, Japan, EU en Canada nu zo'n 260 miljard aan tegoeden van de Russische Centrale Bank bevroren. Daarvan staat een recordbedrag van 191 miljard in Brussel, bij Euroclear. Dat is een instelling die bij transacties op de financiële markten als tussenpersoon fungeert.
De Europese Unie wil niet aan de bevroren tegoeden zelf komen. Maar de winsten op die bevroren tegoeden, zoals de rente en andere opbrengsten uit beleggingen, willen de lidstaten nu aan Oekraïne geven. Dat moet gebeuren via een speciaal fonds; het zogenoemde Ukraine Assistance Fund. In totaal gaat het om zo'n 3 miljard euro per jaar.
Er wordt al twee jaar gesproken over de optie om Russische tegoeden in te zetten als hulp aan Oekraïne. Vooral Oekraïne wilde dit graag; het land ziet het liefst alle bevroren tegoeden naar Oekraïne gaan.
Er is in Brussel lang onderhandeld over het vrijmaken van het geld voor Oekraïne, omdat alle lidstaten het eens moesten worden. Het is een ongekende stap om aan bevroren tegoeden van andere landen te komen. Eind april waarschuwde Rusland het Westen nog om niet aan het geld te komen, anders zou er een "heftige reactie" volgen.
Van de miljarden gaat 90 procent in het speciale fonds, waar vervolgens wapens en munitie voor Oekraïne uit betaald zullen worden.
Een kleine groep EU-lidstaten steunt de aankoop van wapens niet (Malta, Oostenrijk en Ierland), omdat zij grondwettelijk neutraal zijn. Om die landen tegemoet te komen, is afgesproken dat 10 procent van het geld wordt gebruikt voor bijvoorbeeld humanitaire hulp.