'Ontsnappers Alcatraz mogelijk levend aan land'

Het is een van de beruchtste ontsnappingen van de 20ste eeuw. In 1962 breken drie mannen uit de streng bewaakte gevangenis op het eiland Alcatraz, in de baai bij San Francisco. Maar wie ontsnapte, zou zeker worden betrapt of verdrinken in de baai, dacht men in die tijd.

"Maar deze drie hebben het mogelijk toch overleefd", zegt Rolf Hut, onderzoeker aan de TU Delft. "Als ze rond middernacht te water zijn gegaan, kunnen ze met behulp van het getij de kust levend hebben bereikt", blijkt uit zijn onderzoek naar de uitbraak.

Regenjassen

Na een ingenieuze ontsnapping gaan de mannen te water in een bootje dat is gemaakt van regenjassen. Daarna is nooit meer iets van hen vernomen.

Gezien de sterke stroming in de baai lijkt het praktisch onmogelijk dat ze peddelend het vasteland hebben bereikt. De FBI concludeerde in 1979 na zeventien jaar onderzoek dan ook dat ze moeten zijn verdronken in het koude water.

Maar dat hoeft dus niet waar te zijn, zegt Hut, die samen met Olivier Hoes en Fedor Baart onderzoek deed naar de ontsnapping. Op een groot scherm maakten ze een simulatie van het getij in de baai van San Francisco. "Elk uur lieten we vijftig virtuele bootjes vertrekken vanaf Alcatraz. Die werden telkens door het getij meteen richting de oceaan gedreven."

Behalve de bootjes die rond middernacht vertrokken, zag Hut. "Dan verandert het getij en drijven de bootjes bij de Golden Gate-brug terug de baai in. Ze dobberen vervolgens vlak langs de kust. Er is dus een goede mogelijkheid dat ze levend aan land zijn gekomen, maar dan moeten ze wel rond middernacht zijn vertrokken."

Hoe laat de mannen precies het eiland verlieten, is niet bekend. Uit reconstructies blijkt dat ze waarschijnlijk rond 22.00 uur te water gingen. In dat geval maakten ze dus geen schijn van kans, maar als ze later zijn vertrokken is er een mogelijkheid dat ze de kust hebben bereikt.

Hut weet zich in zijn theorie gesteund door de makers van het Amerikaanse televisieprogramma MythBusters. Zij slaagden erin om rond middernacht met een zelfgemaakte boot van Alcatraz naar het vasteland te peddelen. De beroemde verfilming van de ontsnapping, Escape from Alcatraz (1979), laat in het midden of de drie ooit levend aan land zijn gekomen.

Het maakt de mythe rondom de ontsnapping alleen maar groter, zegt Hut. "Het lot van de drie blijft onbekend, maar de moeder van één van de ontsnapten kreeg sinds 1962 elk jaar bloemen toegestuurd op Moederdag."

Zijn onderzoek heeft de oplossing van het raadsel mogelijk weer iets dichterbij gebracht, denkt hij. "Wie weet loopt er ergens in de VS nu een oude man die denkt 'o jee, nu weten ze het...'"