CPB: zeker 73.000 huishoudens snel in problemen als inkomen wegvalt

Zeker 73.000 huishoudens komen binnen drie maanden in financiële problemen als de kostwinner zijn inkomen verliest. Dit ondanks het vangnet van WW en de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandige ondernemers (TOZO). Dat concluderen het Centraal Planbureau (CPB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) op basis van een stresstest.

In de test is niet gekeken naar onverwachte uitgaven, zoals de reparatie van een kapotte auto. Daarom kan de klap voor huishoudens die getroffen worden nog harder aankomen. "Waar we van uitgaan is dat mensen in staat zijn per direct hun uitgavenpatroon aan te passen. Maar tegenvallers zijn niet in de berekening van de stresstest meegenomen", zegt Debby Lanser van het CPB. Ook het overzicht van de vaste lasten is mogelijk niet compleet.

Juist de kwetsbaarste huishoudens lopen in de coronacrisis de grootste kans om hun werk te verliezen, zegt het CPB. Het gaat vaak om lagere inkomens, alleenstaanden of alleenverdieners en jonge mensen. "Die hebben vaak nog weinig vermogen opgebouwd en teren snel in als ze meer uitgeven dan er binnenkomt."

"Als dit je overkomt dan heb je geen uitweg meer", zegt Lanser. "Dan ben je niet meer in staat om je maandlasten te betalen." Het gaat om 1 procent van de werknemers en 4 procent van de zelfstandigen. Zelfstandigen lopen vier keer zoveel risico om in de problemen te komen als andere werkenden. Zonder het TOZO-vangnet zou dit risico tien keer zo groot zijn.

Herstel duurt lang

Zelfs als het coronavirus snel onder controle wordt gebracht, zal het herstel lang duren, schreef het CPB onlangs in een ander rapport. De werkloosheid zal na een sterke stijging pas na ongeveer vijf jaar weer zijn gedaald naar het oude niveau.

Mensen die werkloos zijn en weer een baan vinden, gaan er in inkomen op achteruit. Dit geldt vooral voor mensen die langere tijd geen werk hebben gehad en daardoor vaardigheden en kennis verliezen.

Als het verlies van inkomen zes maanden duurt, loopt het aantal huishoudens dat het niet redt op tot 106.000, zegt het CPB.